1. Εξαίρεσης των Φορέων (ΝΠΙΔ) – Μελών του «ΑΡΓΩ» από την υποχρέωση ένταξης στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια»
1.1 Στην πρώτη παράγραφο του δεύτερου άρθρου της υπ’ αριθμ. ΥΑ ΔΗΔ/Φ.40/1057 (ΦΕΚ Β’ 116/2015) Υπουργικής Απόφασης, η οποία αφορά την «Ρύθμιση λεπτομερειακών και τεχνικών θεμάτων για την περαιτέρω ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της ανάρτησης στο «Πρόγραμμα Διαύγεια» των επιχορηγούμενων φορέων», αναφέρονται καταλεπτώς τα ακόλουθα: «Άρθρο 2: Ορισμοί. -Επιχορηγούμενοι φορείς: Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες, Σωματεία, Ιδρύματα, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και λοιποί μη κερδοσκοπικοί φορείς που επιχορηγούνται καθ’ οιονδήποτε τρόπο από τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, με ποσό άνω των τριών χιλιάδων (3.000) συνολικά, ετησίως. Δεν συνιστά επιχορήγηση το συμβατικό αντάλλαγμα για εκτέλεση έργου, προμήθειας, υπηρεσίας ή μελέτης για λογαριασμό φορέα της γενικής κυβέρνησης κατά τη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων. […].».
1.2 Στο υπ’ αριθμ. Υ5β.Γ.Π.οικ.92032/27-11-2013 έγγραφο της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας, με θέμα «Απάντηση σχετικά με την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στα ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που προσφέρουν Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας», το οποίο κοινοποιήθηκε στο, τότε, «Δίκτυο ΑΡΓΩ», αναφέρεται επί λέξει: «[…]Μετά την έκδοση των Υπουργικών Αποφάσεων του Ιουνίου με αρ. πρωτ.: Υ5β/Γ.Π.οικ.56675/11-06-13 (ΦΕΚ 1426/τ.Β/12-6-13) και Υ5β/Γ.Π.οικ.50557 (ΦΕΚ 1299/τ.Β/29-5-13), το Υπουργείο Υγείας δεν επιχορηγεί φορείς ή δαπάνες μισθοδοσίας εργαζομένων αλλά υπηρεσίες ψυχικής υγείας, η κοστολόγηση των οποίων περιγράφεται αναλυτικά στις προαναφερθείσες Υπουργικές Αποφάσεις. […]».
Σε ακολουθία των προαναφερομένων, και επειδή το ανωτέρω υπό 2 πλαίσιο κοστολόγησης διέπει τις υπηρεσίες των ΝΠΙΔ μέχρι και σήμερα, έχουμε την άποψη ότι οι φορείς – ΝΠΙΔ που υλοποιούν το πρόγραμμα «Ψυχαργώς» εμπίπτουν στην εξαίρεση της δεύτερης περιόδου της πρώτης παραγράφου του ανωτέρω άρθρου και ως εκ τούτου δεν υποχρεούνται σε ένταξη στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια».
2. Η θέση της Ομοσπονδίας «ΑΡΓΩ» - Προτάσεις.
2.1 Πέρα όμως, από την ανωτέρω νομική άποψη, η επίκληση της «διαφάνειας» ως δικαιολογητικός λόγος για την υποχρεωτική, αλλά μη σύννομη, ένταξη των φορέων – ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια» -και όχι με τη συγκρότηση ενός ανεξάρτητου σώματος ελέγχου (οικονομικού και ποιοτικού) της λειτουργίας των ΝΠΙΔ, ενδεχομένως να επιλύει προσωρινά το μακροχρόνιο και σοβαρό ζήτημα του ελέγχου και της διαφάνειας της λειτουργίας των φορέων, αλλά γίνεται με τρόπο προκρούστειας λογικής, ενώ ταυτόχρονα παρατείνει και βαθαίνει το ασαφές πλαίσιο (μεταξύ ιδιωτικού τομέα και δημοσίου), που διέπει τη λειτουργία των φορέων – ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας, με αποτέλεσμα να δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα (όπως λ.χ. η ταυτόχρονη καταχώρηση στο πληροφοριακό σύστημα και στη Διαύγεια, η αδυναμία αντιστοίχισης των ΑΔΑ με τη συσχέτιση των εσόδων με τα έξοδα, ανάρτηση νοσηλείων), αντί να τα επιλύει, επιβαρύνοντας υπέρμετρα τις υπηρεσίες των φορέων με λογιστικές εργασίες.
2.2 Ειδικότερα, και σχετικά με το θέμα της διαφάνειας, που είναι το ζητούμενο από την ένταξη των ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια», η «ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΦΟΡΕΩΝ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - «ΑΡΓΩ» επανειλημμένα και δημόσια υποστηρίζει πρωτοβουλίες της πολιτείας που κατατείνουν στην πλήρη διαφάνεια λειτουργίας των μελών της. Προς την ίδια κατεύθυνση έχει επισημάνει την αναγκαιότητα αποσαφήνισης του νομικού πλαισίου που διέπει τα ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας και έχει κατ΄ επανάληψη υποβάλλει αρμοδίως τα ακόλουθα πάγια αιτήματα:
- την αξιολόγηση όλων των φορέων και των δομών, καθώς και την πιστοποίηση τους,
- τη βελτίωση της διαφάνειας,
- τη αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων, βάσει συμφωνημένης κοστολόγησης, που θα εξειδικεύεται στα σύμφωνα συνεργασίας με την Ε.Ε. που προβλέπουν τα Σύμφωνα Σπίντλα-Αβραμόπουλου και Αντορ- Λυκουρέντζου,
- την πιστοποίηση των δαπανών των ΝΠΙΔ από ορκωτούς λογιστές (ήδη μεγάλο ποσοστό φορέων έχει υιοθετήσει τη διαδικασία),
- τη συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας με δείκτες και τον αντικειμενικό έλεγχο μας σε κάθε επίπεδο.
2.3 Είναι σαφές ότι όλες οι ανωτέρω επισημάνσεις δεν αποσκοπούν στην εξαίρεση των φορέων – ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας από τον έλεγχο και τη διαφάνεια στα οικονομικά τους στοιχεία και τον τρόπο λειτουργίας τους, αλλά στο να αποτρέψουν τη μετατροπή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης σε λογιστική μεταρρύθμιση.
Εν κατακλείδι, αν η πολιτεία εμμένει στην άποψή της περί ένταξης των ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια», θα αρκούσε, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που παρουσιάζουν, η ανάρτηση των απολογιστικών στοιχείων των ΝΠΙΔ στο Μητρώο Επιχορηγούμενων Φορέων του «Προγράμματος Διαύγεια», λύση την οποία προτείνουμε με το παρόν, μέχρι ότου επιλυθούν τα ανωτέρω συνοπτικά αναφερόμενα προβλήματα.
Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση.
Με εκτίμηση,
ΤΟ Δ.Σ. της Ομοσπονδίας «ΑΡΓΩ»